Περίπου 650 είναι ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων αξιωματικών που έπεσαν στο πεδίο της μάχης το 1940, κατά τον Ελληνοϊταλικό και τον σύντομο Ελληνογερμανικό πόλεμο. Ανάμεσα σ’ αυτούς περιλαμβάνονται και σαράντα πέντε, Ποντιακής καταγωγής.
Μια έρευνα του Τάσου Κοντογιαννίδη
Ο μικρός αριθμός των Ποντίων αξιωματικών οφείλεται στο γεγονός ότι μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923 και την εγκατάσταση τους στην Ελλάδα, ο χρόνος που μεσολάβησε για να εισαχθούν στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων ή να αναδειχθούν στο στράτευμα ως έφεδροι αξιωματικοί, ήταν πολύ μικρός.
Έτσι, σε αντίθεση μ’ αυτόν τον μικρό αριθμό των Ποντιακής καταγωγής νεκρών αξιωματικών, ο αριθμός των υπαξιωματικών και των οπλιτών Ποντίων, ήταν ιδιαίτερα πολύ μεγάλος.
Αποστολίδης Θεόδωρος
Ο μεγαλύτερος σε βαθμό Πόντιος αξιωματικός που έπεσε στο πεδίο της μάχης, ήταν ο Σαμψούντιος Θεόδωρος Αποστολίδης, από τη Θεσσαλονίκη. Ο οποίος προήχθη μετά θάνατον σε Αντισυνταγματάρχη.
Γεννήθηκε το 1895 στην Σαμψούντα και το 1914 έφυγε από τον Πόντο για την Γαλλία όπου σπούδασε και το 1917 μετέβη στη Θεσσαλονίκη μετά την έκρηξη του Κινήματος της «Εθνικής Αμύνης» και ονομάζεται έφεδρος ανθυπολοχαγός.
Πήρε μέρος με το 17ο Σ.Π. της 11ης Μεραρχίας, στην Μικρασιατική εκστρατεία και ειδικότερα στη φονική μάχη του Αλή Βεράν και αργότερα στο έπος του ’40, υπηρέτησε στο 50ό Σ.Π. κι έπεσε ηρωικά μαχόμενος στη βουνοκορφή του Μόροβα στις 17-11-1940.
Από τους Ποντίους αξιωματικούς, πέντε έπεσαν στο πεδίο της μάχης την ίδια μέρα (14-11-1940) και είναι οι : Βασιλειάδης Ιωάννης, Διαμαντίδης Βασίλειος, Κοντίδης Μιλτιάδης, Παπαδόπουλος Δημήτριος και Νικόλαος Φωτιάδης.
Κατάλογος νεκρών Ποντίων αξιωματικών
Ο κατάλογος των 45 νεκρών Ποντίων αξιωματικών έχει ως εξής:
- Ακριτίδης Κλεάνθης του Νικολάου, εφ. Ανθυπασπιστής, από τη Μερσίνη Γρεβενών, γεννήθηκε το 1895 υπηρετούσε στο 27ο Σ.Π. και εφονεύθη στο ύψωμα 1876 στην Κάμια στις 4-4-1941.
- Αμανιτίδης Πασχάλης (ο… Ορντουλούς), εφ. Ανθυπολοχαγός υπηρετούσε στο 67ο Σ.Π. και εφονεύθη στα στενά της Κλεισούρας στις 10-3-1941.
- Αμαραντίδης Μιχαήλ του Παναγιώτη, ανθυπολοχαγός από τη Θεσσαλονίκη, γεννήθηκε το 1918,υπηρετούσε στο 87ο Τάγμα Πεζικού κι έπεσε στην Κλεισούρα στις 13-4-1941.
- Αντωνιάδης Αλέξανδρος του Αντωνίου, λοχαγός από την Ευξεινούπολη Μαγνησίας, γεννήθηκε το 1899, υπηρετούσε στο 30ο Τ.Π. κι έπεσε στην Τομορίτσα στις 30-12-1940.
- Αποστολίδης Απόστολος του Ανέστη, υπολοχαγός από τον Παράδεισο Καβάλας, γεννήθηκε το 1910, υπηρετούσε στην V Μοίρα Ορ. Πυροβολικού κι έπεσε στην Κλεισούρα στις 11-3-1941.
- Αποστολίδης Θεόδωρος του Ευσταθίου, έχουμε αναφερθεί παραπάνω.
- Βασιλειάδης Γαβριήλ του Σωκράτη, ανθυπολοχαγός, εφονεύθη στο Ηράκλειο, στη Μάχη της Κρήτης στις 27-5-1941.
- Βασιλειάδης Ιωάννης του Θεοδώρου, εφ. Ανθυπολοχαγός από την Πτολεμαΐδα Κοζάνης, γεννήθηκε το 1915, υπηρετούσε στο 28 Σ.Π. και εφονεύθη στην Γκολίνα στις 14-11-1940.
- Γεωργιάδης Θεμιστοκλής του Νικολάου, λοχαγός από την Εύβοια, γεννήθηκε το 1894 υπηρετούσε στο 3ο Σ.Π. εφονεύθη στην Κλεισούρα στις 27-1-1941.
- Γεωργιάδης Κων/νος του Λεωνίδα, ανθυπασπιστής από την Έδεσσα, γεννήθηκε το 1915 υπηρετούσε στο 30ό Σ.Π. εφονεύθη στο ύψωμα 1878 (Μόροβα) στις 20-11-1940.
- Δημητριάδης Γεώργιος του Νικολάου, εφ. Ανθυπολοχαγός από τη Νέα Ιωνία Αττικής, γεννήθηκε το 1912 υπηρετούσε στο 1ο Σ.Π. και πέθανε στο χειρουργείο της 14ης Μεραρχίας στο ύψωμα Τεκέ στις 3-4-1941.
- Διαμαντίδης Βασίλειος το Ιωάννου, έφ. Ανθυπολοχαγός από τα Παλατίτσια Ημαθίας, γεννήθηκε το 1914 υπηρετούσε στο 68 Σ.Π. εφονεύθη στη Νικολίτσα ( ΝΔ Μόροβα) στις 14-11-1940.
- Ελευθεριάδης Ελευθέριος του Δημητρίου, εφ. Ανθυπολοχαγός από τη Θεσσαλονίκη, γεννήθηκε το 1910, υπηρετούσε στο 13ο Σ.Π. εφονεύθη στο ύψωμα 935 στις 24-3-1941.
- Ελευθεριάδης Παρασκευάς του Σάββα, έφ. Ανθυπασπιστής από τη Θεσσαλονίκη, γεννήθηκε το 1915 ( στην Κερασούντα), υπηρετούσε στο 27ο Σ.Π. εφονεύθη στο ύψωμα Γκούρι Τοπίτ στις 11-2-1941.
- Ευαγγελίδης Ιωάννης του Γεωργίου, εφ. Ανθυπασπιστής από την Κοζάνη, γεννήθηκε το 1913 υπηρετούσε στο 13ο Σ.Π. εφονεύθη στο Μπούμπεσι στις 20-2-1941.
- Θωμαΐδης Θωμάς του Αναστασίου, εφ. Ανθυπολοχαγός από τη Βέροια, γεννήθηκε το 1910, υπηρετούσε στο 65ο Σ.Π. εφονεύθη στο Τρεμπέλ Μοσχοπόλεως στις 24-1-1941.
- Ιακωβίδης Χαράλαμπος του Χρυσοστόμου, ανθυπολοχαγός, από τη Θεσσαλονίκη, γεννήθηκε το 1914 υπηρέτησε στο 66ο Σ.Π. και εφονεύθη στο ύψωμα 1598 στις 29-1-1941.
- Κανδηλάπτης Θεόδωρος του Γεωργίου, ανθυπολοχαγός από την Αλεξανδρούπολη, (ο Γκιουμουσχαναλής). Γεννήθηκε το 1917, υπηρετούσε στο 28ο Σ.Π. και εφονεύθη στο ύψωμα Μπούμπεσι κοντά στην Κλεισούρα στις 28-2-1941.
(Σ.Σ. Τέλη Γενάρη του 41, του γράφει η μητέρα του: «Παιδί μου πρόσεχε και μην εκτίθεσαι πολύ στους κινδύνους».
Μέσα Φεβρουαρίου μια εβδομάδα πριν σκοτωθεί, η μητέρα του παίρνει απαντητική επιστολή του: «Γλυκιά μου μανούλα, μη λησμονήσεις ότι πρώτα ανήκω στην πατρίδα και έπειτα σε σένα!»
- Καρυπίδης Αντώνιος του Σάββα, έφ. Ανθυπολοχαγός από το Κρατερό Φλώρινας. Γεννήθηκε το 1914, υπηρετούσε στο 28ο Σ.Π. και εφονεύθη στο ύψωμα 931 βορείως του Πούμπεσι στις 29-1-1941.
- Κοντίδης Μιλτιάδης του Μιχαήλ, εφ. ανθυπολοχαγός από τη Φλώρινα. Γεννήθηκε το 1916 και εφονεύθη στη φονική μάχη του Ιβάν στις 14-11-1940.
- Μαυρίδης Γεώργιος του Δημητρίου, εφ. Ανθυπολοχαγός από τη Θεσσαλονίκη υπηρετούσε στο 72ο Σ.Π. και εφονεύθη στις 10-4-1941 στο Τομόρι.
- Νικολαΐδης Απόστολος του Νικολάου, εφ. Ανθυπασπιστής από τον Πειραιά. Γεννήθηκε το 1915 υπηρετούσε στο 3ο Σ.Π. και εφονεύθη στη μάχη του υψώματος 1285 ( Μαλέσοβα) στις 31-12-1940 (μία ώρα πριν την πρωτοχρονιά).
- Οικονομίδης Νικόλαος του Ευσταθίου, εφ. ανθυπολοχαγός από την Αθήνα, γεννήθηκε το 1892, υπηρετούσε στο 20ό Σ.Π. και πέθανε στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Λαρίσης στις 3-1-1941.
- Οπρογλίδης Αθανάσιος του Γρηγορίου, ανθυπολοχαγό από τον Εξαπλάτανο Αριδαίας. Γεννήθηκε το 1904 υπηρετούσε στο 14ο Σ.Π. και εφονεύθη στην Τρεμπεσίνα στις 29-1-1941.
- Πανίδης Χαρίλαος του Κωνσταντίνου, εφ. ανθυπασπιστής από τις Συκιές Θεσσαλονίκης, γεννήθηκε το 1919 υπηρετούσε στο 28ο Σ.Π. εφονευθη στην Κλεισούρα στις 8-1-1941.
- Παπαδόπουλος Δημήτριος του Αλεξάνδρου, ο Τραπεζούντιος, εφ. ανθυπασπιστής από την Αριδαία Πέλλης, γεννήθηκε το 1916 υπηρέτησε στο 90ό Σ.Π. και εφονεύθη στο Ιβάν στις 14-11-1940.
- Παπαδόπουλος Σταύρος του Περικλέους, εφ. ανθυπολοχαγός από τη Βέροια, γεννήθηκε το 1914 υπηρετούσε στο 65ο Σ.Π. εφονευθη στο Ορμάδι (Κάμια) στις 22-12-1940.
- Παρασίδης Δημήτριος του Γεωργίου, ανθυπολοχαγός από την Κιβωτό Γρεβενών, γεννήθηκε το 1914 υπηρετούσε στο 31ο Σ.Π. και πέθανε στο ορεινό χειρουργείο μετά τον θανάσιμο τραυματισμό του στη μάχη του Πόγραδετς στις 6-12-1940.
- Πολυχρονιάδης Αντώνιος του Φωτίου, ανθυπολοχαγός από τη Θεσσαλονίκη, γεννήθηκε το 1914, υπηρετούσε στο 19ο Σ.Π. και εφονευθη στο ύψωμα 731 στα 25-3-1941.
- Πατμανίδης Ισαάκ του Λαζάρου, ανθυπολοχαγός από την Πάργα Πρεβέζης, γεννήθηκε το 1920 υπηρετούσε στο 87ο Σ.Π. και εφονευθη σε αεροπορικό βομβαρδισμό στις 26-4-1941.
- Παυλίδης Λαυρέντιος του Παύλου, εφ, ανθυπολοχαγός από τη Βέροια, γεννήθηκε το 1917 υπηρετούσε στο 16ο Σ.Π. και εφονεύθη στο Μπάλι Κλεισούρας στις 13-1-1941.
- Παυλίδης Παύλος του Νικολάου, εφ, ανθυπολοχαγός από το Μεγάλο Μοναστήρι Λαρίσης, γεννήθηκε το 1916 υπηρετούσε στο 4ο Σ.Π. και εφονεύθη στο Ελεύθερο Κονίτσης στις 11-11-1940.
- Σαρίδης Ονούφριος, εφ. ανθυπασπιστής , υπηρετούσε στο 90ό Σ.Π., εφονεύθη στο Μάλι Χιρότσε κοντά στην Πρεμετή στις 8-1-1941.
- Σγουρίδης Σγουρός, ανθυπασπιστής, υπηρετούσε στο 33ο Σ.Π. κι εφονεύθη στο Μπούμπεσι στις 5-2-1941.
- Σταμπολίδης Αχιλλεύς του Ανέστη, εφ. ανθυπασπιστής από τη Βέροια, γεννήθηκε το 1915 και εφονεύθη στην Τρεμπεσίνα στις 30-1-1941.
- Σταυρίδης Ευστάθιος του Νικόλαου, ανθυπολοχαγός από την Αθήνα, γεννήθηκε ο 1918,υπηρετούσε στο 5ο Σ.Π. και εφονεύθη στο ύψωμα 717 κοντά στην Κλεισούρα στις 9-2-1941.
- Στεφανίδης Παύλος του Στεφάνου, ανθυπολοχαγός από το Κιλκίς, γεννήθηκε το 1911 υπηρετούσε στο 33ο Σ.Π. και εφονεύθη στο ύψωμα 802 στο Μπούμπεσι στις 14-2-1941.
- Στογιαννίδης Ευάγγελος του Ιωάννου, από την Ξάνθη, γεννήθηκε το 1916, υπηρετούσε στο 87ο Σ.Π. και εφονεύθη στην Κλεισούρα στις 12-4-1941.
- Συμεωνίδης Χρύσανθος του Παναγιώτου, εφ. ανθυπολοχαγός από τη Θεσσαλονίκη, γεννήθηκε το 1912 υπηρετούσε στο 76ο Σ.Π. και εφονεύθη στο ύψωμα 1437 στις 10-3-1941.
- Ταρασίδης Σωκράτης του Γεωργίου, εφ. ανθυπολοχαγός από τη Θεσσαλονίκη, υπηρετούσε στο 31ο Σ.Π. και πέθανε βαριά τραυματισμένος στο Πόγραδετς στις 11-4-1941.
- Τελκερίδης Τιμόθεος του Γεωργίου, εφ. ανθυπολοχαγός από το Κιλκίς, γεννήθηκε το 1915, υπηρετούσε στο 21ο Σ.Π. και εφονεύθη στο ύψωμα 869 στον αυχένα Μπούμπεσι στις 11-4-1941.
- Τριανταφυλλίδης Κωνσταντίνος του Δημητρίου, εφ. ανθυπίατρος από την Ξάνθη, γεννήθηκε το 1907, υπηρετούσε στην 15η Μοίρα Πυροβολικού και εφονεύθη στο υψόμετρο Κιάφε Σοφιούτ κοντά στην Κλεισούρα στις 13-3-1941.
- Τσαλουκίδης Πολυχρόνης του Μωϋσή, εφ. ανθυπολοχαγός από την Καστοριά, γεννήθηκε το 1916 υπηρετούσε στο 32ο Σ.Π. και εφονευθη στο ύψωμα 1548, στην Κάμια στις 28-11-1940.
- Φωτιάδης Νικόλαος του Γεωργίου, εφ. ανθυπασπιστής από την Κοζάνη, γεννήθηκε το 1916 υπηρετούσε στο 27ο Σ.Π. και εφονεύθη στις Κορομηλιές Μόροβα στις 14-11-1940.
- Χαραλαμπίδης Νικόλαος του Ζαχαρία, από το Κιλκίς, γεννήθηκε το 1914, υπηρετούσε στο 13ο Σ.Π. και εφονεύθη στο Μάλι Σπαντάριτ στις 15-3-1941.