Την Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου 2022 και ώρα 20:30 εγκαινιάζεται στη Θεσσαλονίκη, η έκθεση «Θεσσαλονίκη 1922: Μνημεία και Πρόσφυγες». Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης, για την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Μια διαφορετική πτυχή της Μικρασιατικής Καταστροφής…
Μικρασιατική Καταστροφή
Μια διαφορετική πτυχή της Μικρασιατικής Καταστροφής, την προσωρινή εγκατάσταση προσφύγων σε θρησκευτικά μνημεία, όπου βρήκαν στέγη, όταν αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, παρουσιάζει το ΥΠΠΟΑ στη Ροτόντα της Θεσσαλονίκης.
Η έκθεση εστιάζει αφενός στη χρήση των θρησκευτικών μνημείων ως προσωρινή στέγη των προσφύγων. Αφετέρου στη μεταφορά και διάσωση, από τις προσφυγικές οικογένειες, πολλών κειμηλίων, κυρίως φορητών εικόνων από τις περιοχές προέλευσής τους, όπως την Ανατολική Θράκη, την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία. Με την παρουσίαση, για πρώτη φορά σε έκθεση, 36 εικόνων και θρησκευτικών κειμήλιων.
Η έκθεση αναπτύσσεται σε δύο ενότητες…
Πρόσφυγες στα μνημεία της Θεσσαλονίκης
Στην πρώτη, με τίτλο «Οι πρόσφυγες στα μνημεία της Θεσσαλονίκης», μέσα από πλούσιο εικονογραφικό υλικό, παρουσιάζονται ταχυδρομικά δελτάρια και αποκόμματα εφημερίδων.
Αποτυπώνεται η εικόνα της πόλης κατά την κρίσιμη δεκαετία 1912-1922. Στη διάρκεια της οποίας, τα μνημεία της πόλης, μετά την απελευθέρωση, έγιναν τόποι εγκατάστασης πολλών προσφύγων. Είτε από τις Βαλκανικές χώρες (1912-1917), είτε πυρόπληκτων μετά την πυρκαγιά του 1917, είτε της Μικρασιατικής Καταστροφής (1919-1922), που αποτελεί και την κορύφωση της περιόδου αυτής.
Πολλοί πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στην Άνω Πόλη, κτίζοντας παράγκες σε επαφή με τα κάστρα. Ενώ αρκετοί βρήκαν καταφύγιο στο κέντρο της πόλης, στους ναούς, με επίκεντρο τον ναό της Παναγίας Αχειροποιήτου, σε σχολεία, τεμένη και εμπορικές στοές.
Παράλληλα, άλλοι πρόσφυγες αναπτύχθηκαν στην Καλαμαριά, την Τούμπα και την Αγία Φωτεινή. Άλλοι κατευθύνθηκαν στα περίχωρα και εγκαταστάθηκαν σε στρατόπεδα ή ίδρυσαν συνοικισμούς, σε ανάμνηση των αλησμόνητων πατρίδων (Κορδελιό, Μενεμένη, Ξηροκρήνη, Νέα Ευκαρπία, Νέα Κρήνη, Νέα Μηχανιώνα, Νέα Μαγνησία, Συκιές, Νεάπολη, Σαράντα Εκκλησιές).
Κειμήλια προσφύγων
Στο δεύτερο μέρος της ίδιας ενότητας παρουσιάζεται η Μικρασιατική Εκστρατεία και ειδικότερα, η απομάκρυνση των προσφύγων από την Ανατολική Θράκη, καθώς και το ταξίδι της προσφυγιάς προς τη Θεσσαλονίκη.
Παρουσιάζονται κειμήλια που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες, όπως φορητές εικόνες που ανήκουν σε ιδιώτες. Για τα οποία η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης εξέδωσε απόφαση κυριότητας, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
Η ενότητα ολοκληρώνεται με την εγκατάσταση στην πόλη και ειδικότερα στην περιοχή της Ακρόπολης. Όπου κτίστηκε σειρά πρόχειρων κατασκευών και οικιών σε επαφή με τα Βυζαντινά οχυρωματικά τείχη της πόλης, αλλά και σε ναούς, και ιδίως στην εκκλησία της Παναγίας Αχειροποίητου.
Η εκκλησία της Παναγίας Αχειροποιήτου αποτέλεσε το κατάλυμα του τελευταίου κύματος προσφύγων του 1922 για τέσσερα χρόνια. Καθώς το 1926 μετά από ενέργειες της Μητρόπολης και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας απομακρύνθηκαν οι πρόσφυγες, με σκοπό την αποκατάσταση και τον καθαγιασμό του ναού.
Πληροφορίες για την έκθεση – εκδήλωση
- Τόπος: Ροτόντα
- Χρόνος: Πέμπτη, 9 Σεπτεμβρίου 2022, 20:30
- Διάρκεια έκθεσης: 9 Σεπτεμβρίου – 31 Δεκεμβρίου 2022
- Πληροφορίες: 2310 204868
Η εκδήλωση διοργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης.