Λεωνίδας Ιασωνίδης, ένας πολιτικός προικισμένος με αρετές και αξίες, με βαθιά παιδεία και ευαισθησία. Ένας οραματιστής που αγωνίστηκε για τον Πόντο και στήριξε τους πρόσφυγες.
Πολιτικοί με το ήθος και την τιμιότητα του Λεωνίδα Ιασωνίδη σπανίζουν
Βιογραφία
Γεννήθηκε στην Πουλαντζάκη του Πόντου, το 1884. Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης και η μητέρα του Φωτεινή. Είχε έξι αδερφούς: τον Παναγιώτη, τον Νικολάκη, τον Αλέξανδρο, τον Ηρακλή, τον Ιάσωνα και τον Πολύκαρπο.
Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στην Πουλαντζάκη και κατόπιν φοίτησε στο ημιγυμνάσιο της Κερασούντας και στο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, από όπου κι αποφοίτησε ως αριστούχος. Σπούδασε μετά νομικά στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, από το οποίο αποφοίτησε, το 1912, με πτυχιακό βαθμό «άριστος των αρίστων».
Στις εξετάσεις των τελειόφοιτων του Φροντιστηρίου της Τραπεζούντας, το 1902, ο γυμνασιάρχης ανέθεσε στον Ιασωνίδη να προσφωνήσει τους παρευρισκόμενους, μεταξύ των οποίων και τον Γενικό Διοικητή (Βαλή). Σε παρατήρηση ορισμένων Τραπεζούντιων γονιών, γιατί ανέθεσε στον επαρχιώτη Πουλαντζακλή την προσφώνηση, ο Γυμνασιάρχης απάντησε…
«Καλά είναι και τα δικά σας παιδιά, αλλά στενοχωρούνται κάπως όταν λένε το μάθημά τους ενώπιον μου. Ενώ ο επαρχιώτης δεν στεναχωριέται, ούτε από εμένα ούτε από τον Βαλή…»
Ένας έντιμος πολιτικός
Ο Λεωνίδας Ιασωνίδης, βουλευτής του Ελευθερίου Βενιζέλου, διετέλεσε Υπουργός που διαχειρίστηκε τεράστια ποσά για την αποκατάσταση των προσφύγων του 1922.
Δεν απέκτησε ποτέ ακίνητη ή κινητή περιουσία. Ο μισθός του, πήγαινε στον «Οίκο του Ακρίτα Φοιτητή» και σε Ποντιακά Σωματεία. Στην Αθήνα ζούσε σε ένα ξενοδοχείο 3ης και 4ης κατηγορίας στην οδό Αθηνάς. Το ίδιο και στη Θεσσαλονίκη. Δεν έμενε στο «Κυβερνείο», αλλά σε ξενοδοχείο Γ’ κατηγορίας.
Υπηρέτησε αποτελεσματικά και έντιμα το δημόσιο συμφέρον με ιδανικά και αξίες, πάντα κοντά στους φτωχούς και τους κατατρεγμένους
Ο Λεωνίδας Ιασωνίδης διακρινόταν για τη θρησκευτικότητα και την φιλοπατρία του. Ξένος προς κάθε έννοια ιδιοτέλειας και φιλοκέρδειας, δίχως να θελήσει να αποκτήσει έστω και μια μικρή καλύβα.
Αξέχαστη θα μείνει σε όλους η φράση του…
«Ξηρανθήτω ημίν ο λάρυγξ, εάν επιλαθώμεθά σου ω πάτριος Ποντία γη»
Ο αγώνας του για τον Ποντιακό Ελληνισμό
Η Μικρασιατική Καταστροφή, το 1922, ήρθε να σπείρει τη διχόνοια και τον τρόμο ανάμεσα στους Ποντίους. Όμως ούτε αυτό το στάθηκε ικανό να πτοήσει τον Λεωνίδα Ιασωνίδη. Κόντρα σε όλους και σε όλα, συνέχισε τον αγώνα του.
Χρησιμοποιώντας την υπουργική του ιδιότητα, αλλά και με τη στήριξή του από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, κινούσε τα νήματα για την τύχη και το μέλλον των προσφύγων σε αυτές τις δύσκολες στιγμές για τον Ποντιακό Ελληνισμό. Βοήθησε τους συμπατριώτες του να εγκατασταθούν στην Ελλάδα όσο πιο ομαλά γίνεται και να τους επιστραφούν οι περιουσίες που εγκατέλειψαν βεβιασμένα στα τουρκικά εδάφη.
Ο αγώνας και η προσπάθειά του να συσπειρώσει τον Ποντιακό Ελληνισμό προκαλούσε τις αντιδράσεις των Τούρκων
Ο Λεωνίδας Ιασωνίδης εκτός των άλλων:
- Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της «Επιτροπής Ποντιακών Μελετών». Την κορυφαία αυτή επιστημονική οργάνωση των Ποντίων, στο διοικητικό συμβούλιο της οποίας συμμετείχε και ο ίδιος επί πολλά χρόνια.
- Μαζί με άλλες φωτισμένες Ποντιακές μορφές, βοήθησε ενεργά και στο έργο της «Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης».
- Επί υπουργίας του παραχωρήθηκε στον Σύλλογο Ποντίων «Αργοναύται – Κομνηνοί» της Αθήνας το οικόπεδο, όπου σήμερα δεσπόζει το μεγαλοπρεπές κτήριο του Συλλόγου.
Πολιτική δράση
Μορφωμένος όσο λίγοι και απόλυτα ανιδιοτελής, έθεσε τον εαυτό του στην υπηρεσία του έθνους από την κάθε θέση που κατείχε. Ένας πολιτικός που υπηρέτησε αποτελεσματικά και έντιμα το δημόσιο συμφέρον…
- Ίδρυσε στο Ροστόφ την «Ευξεινοπόντιον Ένωσιν», το 1917, και πρωτοστάτησε στην ίδρυση της «Κεντρικής Ενώσεως Ποντίων» ως γραμματέας της, στο Αικατερινοντάρ, το 1918.
- Συμμετέχει στο «Εθνικό Συμβούλιο του Πόντου», στο Βατούμ ως αντιπρόεδρός του το 1919, και ως πρόεδρός του το 1920. Όταν πια έχει μετονομαστεί σε «Εθνοσυνέλευση των Ποντίων Ελλήνων», με βασικό σκοπό τη δημιουργία ανεξάρτητου Ποντιακού Κράτους.
- Τον Μάρτιο του 1920 επισκέφθηκε την περιοχή του Καρς, για να συσπειρώσει τους δεινοπαθούντες Έλληνες. Την ίδια χρονιά έρχεται στην Αθήνα, μεταβαίνει στο Παρίσι και το Λονδίνο και αγωνίζεται με κάθε τρόπο για την ανεξαρτησία του Πόντου.
Η δράση του έχει ως αποτέλεσμα, στις 21 Σεπτεμβρίου 1921, να καταδικαστεί ερήμην σε θάνατο με απαγχονισμό, από τα Δικαστήρια Ανεξαρτησίας της Αμάσειας. Τα οποία οργάνωσαν οι νεότουρκοι και οδήγησαν στον θάνατο χιλιάδες Πόντιους, μαζί και τον πνευματικό και οικονομικό ανθό του Πόντου.
Στις 24 Απριλίου 1922 στον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου του Γαλατά, της Κωνσταντινούπολης, εκφώνησε τον ιστορικό επιμνημόσυνο λόγο υπέρ των σφαγιασθέντων Ποντίων κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώπιον του Πατριάρχη Μελετίου Μεταξάκη. Αρχίζοντας με τα εξής αξιομνημόνευτα λόγια:
«Μελανίστιος εκ πένθους η Αργώ παραπλέει του Πόντου τας ακτάς, ρίπτει την λύραν ο Ορφεύς, ο δε Ιάσων στηρίζων περίλυπος την κεφαλήν του επί του πηδαλίου της ολκάδος, χύνει δάκρυ θαλερόν»
Ο ερχομός στην Ελλάδα
Τον Σεπτέμβριο του 1922 ήρθε πρόσφυγας στην Ελλάδα. Από το 1923 διετέλεσε βουλευτής 6 φορές, γερουσιαστής, Γενικός Επιθεωρητής Προσφύγων Μακεδονίας και Θράκης, υπουργός (δύο φορές, Προνοίας και Βορείου Ελλάδος), με πρωθυπουργούς τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Σοφοκλή Βενιζέλο, του κόμματος των Φιλελευθέρων.
Στις 2 Γενάρη το 1924 ορκίσθηκε πληρεξούσιος βουλευτής Θεσσαλονίκης, στη Δ΄ Συντακτική Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων, αφιερώνοντας τη ζωή του στην αποκατάσταση των προσφύγων και στην προστασία της φτωχολογιάς.
Η δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά οδήγησε το Λεωνίδα Ιασωνίδη στις φυλακές του Ωρωπού, για τα δημοκρατικά του φρονήματα, όπου παρέμεινε φυλακισμένος επί 4 χρόνια. Μετά την αποφυλάκισή του, τον Μάιο του 1939, σε ηλικία 55 ετών, κατέφυγε στην Αγγλία για σπουδές, γιατί το πολιτικό κλίμα της Ελλάδας δεν τον εξέφραζε.
Η εικόνα της Παναγίας Σουμελά
Το 1931 ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ισμέτ Ινονού, ως ανταπόδοση στην επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου στην Άγκυρα, επισκέφθηκε την Αθήνα.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ζήτησε από τον Ιασωνίδη να προσφωνήσει τον Τούρκο πρωθυπουργό στην Τουρκική γλώσσα. Ο Λεωνίδας Ιασωνίδης εκφώνησε τότε έναν από τους λαμπρότερους λόγους σε άπταιστη τουρκική λόγια γλώσσα. Ο Ισμέτ Ινονού ενθουσιάστηκε τόσο πολύ που ρώτησε τον Έλληνα πολιτικό αν είχε κάποια επιθυμία, για να του την πραγματοποιήσει.
Ο Λεωνίδας Ιασωνίδης ζήτησε την άδεια ώστε να μεταφερθεί η ιστορική εικόνα της Παναγίας Σουμελά, από τον Πόντο στην Ελλάδα. Ο Τούρκος πρωθυπουργός δέχτηκε να εκπληρώσει την επιθυμία του, όπως είχε υποσχεθεί, και ο διακαής πόθος του Ιασωνίδη και όλων των Ποντίων ικανοποιήθηκε.
Λέγεται ότι ο Ινονού χαριτολογώντας είπε:
«Αν επρόκειτο για θησαυρό, θα ζητούσα ανάλογο μερίδιο, μα αφού πρόκειται για εικόνα, για τα Άγια και τα Ιερά, αυτά είναι σεβαστά και παραιτούμαι»
Ο Τούρκος πρωθυπουργός έδωσε την άδεια και ο βαθύς πόθος του αείμνηστου Ιασωνίδη και όλων των Ποντίων ικανοποιήθηκε. Η εικόνα μαζί με τα κειμήλια μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα.
«Eν Eλλάδι υπήρχαν οι Πόντιοι, αλλά δεν υπήρχε ο Πόντος. Mε την εικόνα της Παναγίας Σουμελά ήλθε και ο Πόντος»
Ο Λεωνίδας Ιασωνίδης αλτρουιστής και πραγματικός αγωνιστής των δικαίων αιτημάτων των προσφύγων, αγωνιζόταν να βρουν οι πρόσφυγες το δικό τους δρόμο στην κατεστραμμένη Ελλάδα.
Ο θάνατος του Λεωνίδα Ιασωνίδη
Το 1959 έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος αυτός πολιτικός και αντιπρόσωπος του Ποντιακού Ελληνισμού. Ο οποίος σε όλη του τη ζωή αγωνίστηκε για την ελευθερία και αποκατάσταση των Ποντίων.
Έφυγε φτωχός, αλλά πλούσιος από την αγάπη των συμπατριωτών του και των απλών πολιτών
Ο Λεωνίδας Ιασωνίδης έφυγε από τη ζωή διατηρώντας ακέραιες τις αρχές του. Στη συνείδηση του κόσμου έμεινε ως ο καλύτερος Υπουργός Προνοίας, που ενδιαφέρθηκε για την αποκατάσταση των προσφύγων.
Ήταν μια σπάνια μορφή, ξεχωριστή σε αρετή, ηθική και περηφάνια. Υπήρξε ένας ευεργέτης των Ποντίων, ο οποίος στήριξε την προσφυγιά, γι’ αυτό και δίκαια μένει η μνήμη του αθάνατη στις καρδιές όλων των Ποντίων και όχι μόνο.