Πένθος για την Θράκη και τον Ελληνισμό ολόκληρο, καθώς έφυγε σήμερα από τη ζωή ο Χρόνης Αηδονίδης, το «αηδόνι της Θράκης». Ένας από τους σημαντικότερους ερμηνευτές της παραδοσιακής μας μουσικής.
Ο σπουδαίος τραγουδιστής της Θρακιώτικης παράδοσης
Χρόνης Αηδονίδης
Ο Χρόνης Αηδονίδης γεννήθηκε το 1928, στην Καρωτή, ένα χωριό κοντά στο Διδυμότειχο. Γιος του ιερέα Χρήστου και της Χρυσάνθης Αηδονίδη, ήταν ο δεύτερος από τα πέντε αδέλφια του.
Στο χωριό του, στην Καρωτή, πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια και εκεί έμαθε τα πρώτα του τραγούδια και μυήθηκε στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής. Πρώτα από τη μητέρα του, που γνώριζε τα περισσότερα τραγούδια της Θράκης και έπειτα απ’ τους πλανόδιους μουσικούς.
Μαθητής ακόμα, διδάχθηκε βυζαντινή μουσική από τον πατέρα του και μετά από τον δάσκαλο Μιχάλη Κεφαλοκόπτη.
Το 1950 εγκαταστάθηκε με τους γονείς του στην Αθήνα, όπου συνέχισε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη βυζαντινή μουσική, στο Ελληνικό Ωδείο, κοντά στο μεγάλο δάσκαλο Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου. Τον Μάρτιο του ίδιου χρόνου, προσελήφθη στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο, όπου εργάστηκε ως λογιστής, μέχρι το 1988, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε.
Το 1953 γνώρισε τον λαογράφο Πολύδωρο Παπαχριστοδούλου, ο οποίος του πρότεινε να συμμετέχει στην εκπομπή του «Θρακικοί Αντίλαλοι», στο κρατικό ραδιόφωνο. Στην αρχή ο Χρόνης Αηδονίδης δίστασε, λέγοντας…
«Τα τραγούδια αυτά τα ξέρω, τα αγαπώ, αλλά ντρέπομαι να τα πω…»
Τελικά ο Χρόνης Αηδονίδης αποφάσισε να λάβει μέρος στην προσπάθεια διάσωσης της Ελληνικής μουσικής παράδοσης. Από τότε άρχισε να παίρνει μέρος στις εκπομπές του Πολύδωρου Παπαχριστοδούλου, συμμετέχοντας πολύ σύντομα ως «μονωδός» στη Χορωδία του Παντελή Καββακόπουλου.
Αργότερα συμμετείχε και στη χορωδία του Σίμωνα Καρά, ενώ από το 1957 ανέλαβε τακτική εβδομαδιαία εκπομπή στο ραδιόφωνο, προβάλλοντας το μουσικό θησαυρό της πατρίδας του, της Θράκης.
Ήταν η πρώτη φορά που τα Θρακιώτικα τραγούδια ακούγονταν σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας
Το Θρακιώτικο τραγούδι
Ο Χρόνης Αηδονίδης έχει αφήσει το δικό του στίγμα στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής. Οι σπάνιες ερμηνευτικές του ικανότητες, οι ιδιαίτεροι λαρυγγισμοί της βελούδινης φωνής του, το δημιουργικό του πνεύμα που τον οδήγησε να συνθέσει ξεχωριστές μελωδίες.
Αυτά είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά που τον έκαναν να ξεχωρίζει και να θεωρείται ως ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της παραδoσιακής μας μουσικής. Και ως ο άνθρωπος που κατόρθωσε να βγάλει το παραδοσιακό τραγούδι από την αφάνεια και να το φέρει στο Ηρώδειο και το Μέγαρο Μουσικής.
Το Θρακιώτικο τραγούδι με την αριστοτεχνική και μελίρρυτη φωνή του, αγαπήθηκε σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Αλλά έχει ταξιδέψει μαζί του στην Αμερική, στην Αυστραλία, σε πολλά κρατίδια της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και στην Ευρώπη.
Γι’ αυτό άλλωστε, ο Χρόνης Αηδονίδης, επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει την πατρίδα μας στις δύο μεγαλύτερες διοργανώσεις των τελευταίων χρόνων:
- Το 2000, στο διακρατικό παγκόσμιο τηλεοπτικό εορταστικό πρόγραμμα υποδοχής της νέας χιλιετίας, όπου η Ελλάδα καλωσόρισε τη νέα χιλιετία με τη φωνή του, στο Σούνιο.
- Το 2004, όταν συμμετείχε στην έναρξη της Τελετής Λήξης των Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας, με το συγκινητικό καθιστικό τραγούδι: «Φίλοι μ’ καλωσορίσατε». Απλώνοντας την ιερή μουσική της Θράκης σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Δισκογραφία
Ο Χρόνης Αηδονίδης έγινε ευρύτερα γνωστός την δεκαετία του ’90 μέσα από την δισκογραφία και τις συναυλίες του τόσο εντός όσο και εκτός των Ελληνικών συνόρων.
Σημαντικό βήμα στην καλλιτεχνική του διαδρομή ήταν η συνεργασία του με τον Γιώργο Νταλάρα, στο δίσκο «Τ’ Αηδόνια της Ανατολής», τον Μάρτιο του 1990. Οι παραδοσιακοί ήχοι άγγιξαν και ένα κοινό που έως τότε δεν είχε ασχοληθεί με το είδος αυτό. Ακολούθησαν συναυλίες, με μεγάλη απήχηση, όπως εκείνη της παρουσίασης του δίσκου αυτού στο Λυκαβηττό.
Η επιτυχία θα συνεχιστεί με μία ακόμη σημαντική κυκλοφορία των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης, το 1993. Ο διπλός δίσκος «Τραγούδια και σκοποί της Θράκης», συνοδευόμενος από ένα πλούσιο λαογραφικό υλικό και με τραγούδια αποκλειστικά ερμηνευμένα από το Χρόνη Αηδονίδη, θα συναγωνιστεί σε πωλήσεις και απήχηση «Τ’ Αηδόνια της Ανατολής».
Ο Χρόνης Αηδονίδης είχε μια πλούσια δισκογραφία, με πολλά από τα ωραιότερα τραγούδια της Θράκης
Το 2001 ένα ακόμα σημαντικό βήμα θα φέρει το Χρόνη Αηδονίδη και πάλι στο προσκήνιο. Η συνεργασία του με τον Νίκο Κυπουργό, στο δίσκο «Τα μυστικά του Κήπου» θα ξαφνιάσει. Ένα νανούρισμα (το «Βλέφαρό μου»), σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, με ήχο παραδοσιακό αλλά και τη φρεσκάδα της πνοής της εποχής μας, θα κλέψει την παράσταση και θα αγαπηθεί από το κοινό.
Το 2003, άλλη μια ιδιαίτερη συνεργασία, που κάνει αίσθηση, θα προστεθεί στο ενεργητικό του, με το δίσκο «Στης καρδιάς μου τ’ ανοιχτά», στην οποία θα συναντήσει τις μελωδίες του Παντελή Θαλασσινού. Σε δύο τραγούδια των Ηλία Κατσούλη («Αχ κορμί ζωγραφιστό μου») και Χρυσόστομου Γελαγώτη («Κατερίνα Καρδερίνα»).
Το 2004, με τον διπλό διπλό «Όταν οι δρόμοι συναντιούνται», ηχογραφεί για πρώτη φορά, μαζί με τη μαθήτριά του Νεκταρία Καραντζή, βυζαντινούς ύμνους. Παρότι ξεκίνησε το δρόμο της μουσικής από ψάλτης, ήταν η πρώτη φορά, με τον δίσκο αυτό, που παρέδωσε στη δισκογραφία δείγμα των εξαιρετικών ικανοτήτων και στο χώρο της Βυζαντινής Μουσικής.
- «Θρακιώτικο Τραγούδι – βυζαντινό τροπάρι» ονομάζεται ένας από τους δίσκους του, τίτλος που εμπεριέχει όλη αυτή την προσωπική του συμβολή στη διαμόρφωση και ποιοτική αναβάθμιση της παραδοσιακής μας μουσικής.
Ο Χρόνης Αηδονίδης συνέχισε να προσφέρει στην παραδοσιακή μουσική του τόπου μας, μεταφέροντας στις επόμενες γενιές τις μουσικές του εμπειρίες
Δίδαξε παραδοσιακό τραγούδι στην Αλεξανδρούπολη (στο «Εργαστήρι παραδοσιακής μουσικής», το οποίο ο ίδιος έχει ιδρύσει) και στην Αθήνα, (στο Χαλάνδρι, στο Ίδρυμα Ζήση).\
Επίσης, ο Χρόνης Αηδονίδης υπήρξε ιδρυτικό μέλος του «Αρχείου Ελληνικής Μουσικής», το οποίο έχει να επιδείξει μια πλούσια δραστηριότητα στο χώρο της λαογραφίας. Με πολύ προσεγμένες εκδόσεις βιβλίων και δίσκους από όλες τις περιοχές της Ελλάδας.
Καλλιτεχνικό αρχείο – Διακρίσεις
Ένα σημαντικό μέρος από το προσωπικό, οικογενειακό και καλλιτεχνικό αρχείο του Χρόνη Αηδονίδη διαφυλλάσσεται σήμερα στα γραφεία του Αρχείου Μουσικολαογραφικής Παράδοσης «Χρόνης Αηδονίδης».
Ένα μέρος από τις τιμητικές διακρίσεις και τη δισκογραφία του έχει δωρηθεί στις Ιερές Μητροπόλεις Αλεξανδρουπόλεως και Διδυμοτείχου
Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του αρχείου και μέχρι το 2002 τουλάχιστον, που δραστηριοποιήθηκε ο σύλλογος του Χρόνη Αηδονίδη, το συνέλεξε και το διέσωσε η σύζυγός του Φωτεινή.
Επίσης, όλα αυτά τα χρόνια είναι αναρίθμητες οι διακρίσεις και οι τιμές που δέχθηκε ο Χρόνης Αηδονίδης για την προσφορά του στον Ελληνικό πολιτισμό. Από κρατικούς φορείς, από Μητροπόλεις, καθώς επίσης και από πάρα πολλούς δήμους ανά την Ελλάδα και πολιτιστικούς συλλόγους στη χώρα μας και στο εξωτερικό.
Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι ως εκπλήρωση υποσχέσεώς του προς τον ιερέα πατέρα του, ο Χρόνης Αηδονίδης έχει χτίσει με δικές του δαπάνες μια μικρή εκκλησία στην Καρωτή, αφιερωμένη στον Προφήτη Ηλία. Η οποία εξυπηρετεί, εκτός των άλλων και το κοιμητήριο του χωριού του.