Αρχικά να αναφέρουμε πως το παρακάτω άρθρο το δημοσιεύσαμε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 2021. Το επαναφέρουμε στην επικαιρότητα, με αφορμή τα γεγονότα που διαδραματίζονται στην Ουκρανία αυτές τις μέρες.
Μια ιστορική αναδρομή στην αντιπαράθεση Μόσχας – Κιέβου
Αναφέρεται στην η κλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Ουκρανία και πως αυτό μπορεί να δημιουργήσει ένα ντόμινο αποσταθεροποίησης, με επόμενους σταθμούς τη Λευκορωσία και τις Βαλτικές Χώρες…
Ιστορική αναδρομή
Μέχρι τα τέλη του 17ου αιώνα, η Ρωσία ήταν μια χερσαία, περίκλειστη, χωρίς διέξοδο στη θάλασσα δηλαδή, χώρα. Στο περιθώριο της Ευρώπης, και γεωγραφικά και γεωπολιτικά.
Ο τσάρος Πέτρος ο Μέγας τερμάτισε την κυριαρχία της Σουηδίας στη Βαλτική με τον Πόλεμο του Βορρά. Με τη Ρωσία να ενσωματώνει την περιοχή που καταλαμβάνουν σήμερα η Εσθονία και η Λετονία. Λίγες δεκαετίες αργότερα η αυτοκράτειρα Μεγάλη Αικατερίνη ξεκίνησε μια σειρά πολέμων με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Που τελείωσαν με τη Ρωσία να ελέγχει τη βόρεια και την ανατολική ακτή του Εύξεινου Πόντου.
Η διασφάλιση πρόσβασης στη Βαλτική και στη συνέχεια στον Εύξεινο Πόντο κατέστησε τη Ρωσία Μεγάλη Δύναμη. Που δεν μπορεί να παρακαμφθεί από τις ισορροπίες και τους συσχετισμούς δυνάμεων στην Ευρώπη.
Με τη διάλυση της ΕΣΣΔ στα τέλη του 1991, η Ρωσία παρέμεινε παρούσα στη Βαλτική με τον θύλακα του Καλίνινγκραντ, ο οποίος προσαρτήθηκε το 1945. Και στον Εύξεινο Πόντο με τον Ναύσταθμο της Σεβαστούπολης σε μακρόχρονη εκμίσθωση από την Ουκρανία.
Ενδεχόμενη ένταξη της Ουκρανίας στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ και με δεδομένη την ένταξη των τριών Βαλτικών θα ολοκλήρωνε, σύμφωνα με την οπτική του Κρεμλίνου, την παλινδρόμηση της Ρωσίας στην προ του 18ου αιώνα γεωπολιτική περιθωριοποίηση.
Δεν είναι άλλωστε ούτε τυχαίο ούτε συμπτωματικό ότι η Ουκρανία αποτελεί σταθερά και διαχρονικά τον κύριο στόχο όλων όσων θέλουν να αποδυναμώσουν τη Ρωσία.
Ο Κριμαϊκός Πόλεμος του 1853-56, όπου Βρετανία, Γαλλία και Τουρκία επιχείρησαν να ανακόψουν την επέκταση της Ρωσικής παρουσίας και επιρροής στα Βαλκάνια και στη Μεσόγειο, αλλά και η προσπάθεια της Γερμανίας δύο φορές, το 1914 και το 1941, να θέσει υπό τον έλεγχό της την Ουκρανία, επιβεβαιώνουν τη λογική της άκαμπτης θέσης της μετασοβιετικής Ρωσίας.
Η Ουκρανία σήμερα
Το Κρεμλίνο, σήμερα με τον Πούτιν, αύριο με τους διαδόχους του, δεν πρόκειται ποτέ να συμφιλιωθεί με ενδεχόμενη ένταξη του Κιέβου στις ευρωατλαντικες δομές.
Θα αποδεχόταν μια φινλανδοποίηση της Ουκρανίας, αν οι ΗΠΑ του Μπάιντεν δεν στήριζαν τους μαξιμαλισμούς του Κιέβου. Που εμποδίζουν την πολιτική επίλυση της αντιπαράθεσης με τους Ρώσους της Ανατολικής Ουκρανίας, με χορήγηση αυτονομίας.
Εδώ και λίγες βδομάδες η Μόσχα στέλνει, στην πιο σκληρή δυνατή διατύπωση, ένα ξεκάθαρο μήνυμα: Ότι αν το Κίεβο δεν εγκαταλείψει τον μαξιμαλισμό, τότε μετά την Κριμαία, το Λουγκάνσκ και το Ντονέτσκ θα χάσει και άλλες περιοχές.
Τηρουμένων των αναλογιών, οι ΗΠΑ επαναλαμβάνουν μετά από εβδομήντα χρόνια στην Ουκρανία την πολιτική που ακολούθησαν στο Γερμανικό Ζήτημα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιλέγοντας τη διαίρεση από μια αβέβαιου γεωπολιτικού στίγματος φινλανδοποίηση.
Μια διχοτόμηση της Ουκρανίας θα φέρει εκ των πραγμάτων τα Βαλκάνια πολύ πιο κοντά στην πρώτη γραμμή της νέας ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης της Δύσης με τη Ρωσία.