Ο Αρχιμανδρίτης Γρηγορίος Σιδηρουργόπουλος, από τη Λεκάνη Καβάλας. Που μέσα από τον προσωπικό του αγώνα, κατάφερε να κρατήσει άσβεστη τη φλόγα της Ορθοδοξίας και να μορφώσει όσους περισσότερους μπορούσε, σε Ελλάδα και Ρωσία.
Ο Πατροκοσμάς του Πόντου
Το Κόκκινο Ποτάμι
Αρχικά να σημειωθεί πως ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Σιδηρουργόπουλος ήταν αυτός που παρότρυνε τον συγγραφέα Χάρη Τσιρκινίδη να γράψει το βιβλίο «Το Κόκκινο Ποτάμι».
Να γράψει την ιστορία του Μίλτου και της Ιφιγένειας και μέσα από αυτήν, να αναδείξει τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Η οποία ιστορία – βιβλίο μεταφέρθηκε και στη τηλεόραση, μέσα από τη σειρά «Το Κόκκινο Ποτάμι» του Μανούσου Μανουσάκη.
Ο Χάρης Τσιρκινίδης γνώριζε τον γέροντα Γρηγόριο Σιδηρουργόπουλο, από μικρό παιδί. Απ’ όταν και οι δύο ζούσαν στη Λεκάνη Καβάλας. Ενώ το πρωτογενές υλικό για την συγγραφή του βιβλίου δόθηκε μέσα από αληθινά στοιχεία της ζωής και του έργου του Αρχιμανδρίτη.
Βιογραφία
Ο Γρηγόριος Σιδηρουργόπουλος γεννήθηκε το 1885 στο χωριό Λειβάδια, της Γαλλίανας του Πόντου. Σε ηλικία 12 ετών ξεχώρισε στο σχολείο για το ζήλο του στα γράμματα. Αυτό έκανε τους τότε δασκάλους του, Κωνσταντίνο ∆οξόπουλο και Βασίλειο Σπινθηρόπουλο να τον προωθήσουν στην Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα, για συνέχιση των σπουδών του. Εκεί διδάχθηκε τα πρώτα ιερά γράμματα.
Την εποχή εκείνη, ηγούμενος της Μονής ήταν ο συγχωριανός του Γρηγόριος Παντελίδης, τον οποίον θαύμαζε ο μικρός τότε Σιδηρουργόπουλος.
Μετέπειτα φοίτησε στο περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, και την Ιερατική Σχολή Καισαρείας – Καππαδοκίας, απ’ όπου αποφοίτησε με άριστα. Τελειώνοντας τις σπουδές του επέστρεψε στη Μονή Περιστερεώτα, χειροτονήθηκε Ιεροδιάκονος, έπειτα Ιερομόναχος και τέλος Αρχιμανδρίτης.
Η δράση του στη Ρωσία
Στα 19 του χρόνια στάλθηκε στη Ρωσία, όπου περιόδευσε τις περιοχές του Βατούμ και του Σοχούμ. Για να μπορέσει να συγκεντρώσει βοήθεια για την ανακατασκευή της Ιεράς Μονής του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα.
Κατάφερε να συγκεντρώσει ένα σεβαστό χρηματικό ποσό. Η επιτυχία της αποστολής του αυτής φανέρωσε τα χαρίσματα της προσωπικότητάς του, να αναλαμβάνει δύσκολες αποστολές. Καθώς επίσης να έρχεται σε ψυχική και πνευματική επαφή, όχι μόνο με τους διαμένοντες στη Γεωργία και τη Ρωσία ομογενείς, αλλά και με τους ίδιους τους κατοίκους των χωρών αυτών.
Οι αποστολές του στη Ρωσία συνεχίστηκαν και σε πολλές από αυτές δεν δίσταζε να δείχνει τα αισθήματα του για τους Μπολσεβίκους, αποκαλώντας τους αντίχριστους. Κάτι που σύντομα τον οδήγησε στις φυλακές.
Εκεί υπέστη αφάνταστα βασανιστήρια, γιατί πρωί και βράδυ ξεσήκωνε τους φυλακισμένους με δυνατές ψαλμωδίες και προσευχές.
Στο προαύλιο δε των φυλακών διεκήρυττε το λόγο του Θεού και δε δίσταζε να εξαπολύει δριμύ κατηγορώ κατά του μπολσεβικισμού. Οι συχνές απομονώσεις, και τα απάνθρωπα βασανιστήρια κλόνισαν σε κάποιο βαθμό τα νεύρα του. Οι Μπολσεβίκοι για ν’ απαλλαγούν από τον ανατρεπτικό του λόγο, μετά από έξι μήνες, τον αποφυλάκισαν.
Μετά από ταλαιπωρία τριών μηνών, έφτασε και πάλι στη Μονή Περιστερεώτα. Η εμπειρία του από τον αθεϊσμό των Μπολσεβίκων δεν τον αποθάρρυνε. Ως νέος μάρτυρας ιεραπόστολος πίστευε ακόμη ότι σύντομα θα θριάμβευε ο λόγος του Χριστού.
Το εφιαλτικό όνειρο
Το 1908, όταν εξερράγη το κίνημα των Νεοτούρκων, πανηγύριζαν όλοι. Τούρκοι και Χριστιανοί, ακόμη και οι μοναχοί της Μονής του Περιστερεώτα. Μόνο ο Γρηγόριος Σιδηρουργόπουλος, κατά τρόπο μάλιστα αντίθετο προς τη μοναστηριακή πειθαρχία, διαφώνησε και μ’ έντονο ύφος.
Ενώπιον όλων των μοναχών, ανέφερε ένα εφιαλτικό όνειρό που είδε την νύχτα της 27ης Ιουλίου 1908, και κατέληξε με τα εξής λόγια:
«Φοβούμαι αδελφοί! Μέχρι τώρα, είχαμε ένα βάρβαρο σουλτάνο που τον ονομάζαμε “Κόκκινο Σουλτάνο”. Τώρα θα ξεφυτρώσουν χιλιάδες σουλτανίσκοι, των οποίων την τυραννία δε θα μπορέσουν να συγκρατήσουν ούτε τα μπαξίσια, ούτε οι Φαναριώτες, ούτε οι Μεγάλες Δυνάμεις.
Βλέπω συμφορές, γι’ αυτό φοβούμαι…».
Προφητικά, δυστυχώς, αποδείχθηκαν τα λόγια του Αρχιμανδρίτη Σιδηρουργόπουλου.
Η δράση του στην Τουρκία
Το Μάρτιο του 1920 μετέβη στην Κωνσταντινούπολη. Όπου του ανατέθηκαν από το Πατριαρχείο καθήκοντα δασκάλου σ’ ένα σχολείο. Όμως δεν έμελλε να μείνει κι εκεί για πολύ καιρό.
Τα Κεμαλικά στρατεύματα και τα άγρια στίφη των Τσετέδων του, από τον Ιούνιο του 1920, εφάρμοσαν το σχέδιο Γενοκτονίας των Ελληνικών πληθυσμών σε όλη την Ανατολή, όπου δεν είχε φτάσει ο Ελληνικός Στρατός. Για τον Γρηγόριο Σιδηρουργόπουλο σήμανε η στιγμή της υπέρτατης εθνικής προσφοράς…
Από Κωνσταντινούπολη, μέσω Αθηνών, πήγε στη Σμύρνη και αμέσως έφτασε στην πρώτη γραμμή. Ριψοκίνδυνος, με το σταυρό στο χέρι και τα ράσα του ν’ ανεμίζουν στον αέρα, έτρεχε ανάμεσα στους μαχητές ευζώνους του 1/38 Συντάγματος Ευζώνων της πρώτης γραμμής. Οι οποίοι ενεργούσαν κοντά στον εχθρό, πάνω στο γυμνό ύψωμα του Μανγκάλ Νταγ.
Εκεί στο πεδίο της μάχης αντίκρισε και τον άλλοτε συγκρατούμενο του στις φυλακές του Τσαρίτσιν, το Μιλτιάδη Παυλίδη.
Ο οποίος βρισκόταν εκεί για να διαπιστώσει τους προσφερότερους τρόπους στρατιωτικής βοήθειας σε υλικά, τα οποία θα πλήρωνε ο μεγαλέμπορος Βασίλειος Ζαχάρωφ.
Εκεί τραυματίστηκε και ο Παυλίδης, γεγονός που συγκλόνισε το γέροντα Γρηγόριο. Η, (παρά τις θυσίες και τις νίκες) σύμπτυξη των Ελληνικών Δυνάμεων από το μέτωπο της Άγκυρας και ο ακόμη τραγικότερος ξεριζωμός των Ελλήνων, επηρέασαν σοβαρά τον ψυχικό κόσμο του γέροντα.
Η δράση του στην Ελλάδα
Η ψυχική του υγεία χειροτέρευε με το χρόνο, όμως παρά ταύτα από το 1923 έως το 1926 εκτελούσε καθήκοντα δασκάλου στο χωριό Πελαγία. Ενώ απο το 1926 εως το 1941 εκτελούσε καθήκοντα δασκάλου στα χωριά ∆ιπόταμος και Λεκάνη στην Καβάλα.
Οι μαθητές του θυμούνται τον πολυμαθή δάσκαλο, ο οποίος συχνά κατά τις ώρες διδασκαλίας, κλεινόταν στον εαυτό του ή σιγοψιθύριζε κατάρες ή «ξερίζωνε» τις τρίχες από τα γένια του. Όμως γράμματα πολλά έμαθαν από αυτόν με πολλούς να διαπρέπουν στις ανώτατες επιστήμες.
Από το 1941 έως τα τέλη του 1944, λόγω Βουλγαρικής κατοχής στη Λεκάνη, ο Σιδηρουργόπουλος κατέφυγε εξόριστος στο Ροδοχώρι Ναούσης. Στην περιοχή αυτή άσκησε τα καθήκοντα ιερέα και δασκάλου, ανάλογα με τις εντολές της Ιεράς Μητρόπολης Εδέσσης.
Η κοίμηση του
Πολλές φορές βλέπανε τον γέροντα Γρηγόριο Σιδηρουργόπουλο να κοιμάται επάνω σε δέντρα ή σε πρόχειρες καλύβες. Επίσης αρνιόταν να εισπράξει οποιοδήποτε μισθό λέγοντας:
«Να τα δώσετε στην πατρίδα. Αυτή τα χρειάζεται!».
Από τα Χριστούγεννα του 1944 μέχρι μέχρι την κοίμηση του το 1955, έζησε και πάλι στη Λεκάνη Καβάλας
Τα λείψανα του Ιερού αυτού εθνομάρτυρα έχουν μεταφερθεί και φυλάσσονται στο οστεοφυλάκιο της νέας Μονής του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα, στο Ροδοχώρι στη Νάουσα. Όπου έχει στηθεί και η προτομή του.
Διαβάστε επίσης: Έφυγε το χρυσάφι και ήρθε το μολύβι
Πηγή πληροφοριών: Σωματείο «Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτα». Καθώς και η από 3 Νοεμβρίου 2010 ομιλία του Χάρη Τσιρκινίδη, Συγγραφέα – Ιστορικού.