Η Ειρήνη Χρυσοβαλάντου Σαχταρίδου κουβαλά πολλές παραστάσεις, από την παραδοσιακή Ποντιακή μουσική. Και αυτό γιατί, μεγάλωσε με τη γιαγιά της Σοφία, τη γνωστή παρχαρομάνα «Σανξαρίνα». Η οποία από μικρό μωρό, της εξιστορούσε γεγονότα και την νανούριζε με μελωδίες του Πόντου.
Το μέλλον είναι λαμπρό για την Ειρήνη και ευτυχές για εμάς, που απολαμβάνουμε τις μελωδίες της!
Βιογραφικό
Η Ειρήνη Χρυσοβαλάντου Σαχταρίδου γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Άγιο Δημήτριο (Τοψιλάρ´) στην Κοζάνη, από Πόντιους γονείς με καταγωγή από το χωριό «Κοσμά» της Ματσούκας.
Μεγάλωσε έχοντας από τα πρώτα της κιόλας παιδικά χρόνια, έντονες Ποντιακές παραστάσεις. Τόσο από την Παρχαρομάνα γιαγιά της, Σοφία Σαχταρίδου (Σανξαρίνα), όσο και από τις υπόλοιπες θρυλικές παρχαρομάνες.
Η βιωματική της σχέση με την Ποντιακή παράδοση, σε συνάρτηση με το ανεξάντλητο ταλέντο της, παρά το νεαρό της ηλικίας της, είναι το αποτέλεσμα σήμερα η Ειρήνη, να αποδίδει με μοναδικό τρόπο με το αγγείο της (ίσως η μοναδική γυναίκα) σκοπούς της ιδιαίτερης πατρίδας των προγόνων της, της Ματσούκας.
Στο ενεργητικό της καταγράφεται η δισκογραφική εργασία, με τίτλο «Σεβταλοδαρμένον», με το γνωστό Πόντιο τραγουδιστή Παναγιώτη Θεοδωρίδη. Η Ειρήνη, μετρά στο ενεργητικό της ήδη πολλές εμφανίσεις στον Ελλαδικό χώρο, αλλά και στον απόδημο Ελληνισμό (Αμερική, Αυστραλία, Γερμανία).
Επίσης παίζει νταούλι, λύρα και φλογέρα. Ενώ μαζί με τις δύο αδελφές της, είναι μέλη στον Μορφωτικό Ποντιακό Σύλλογο Αγίου Δημητρίου – Ρυακίου Κοζάνης.
Το 2019, η Ειρήνη Χρυσοβαλάντου Σαχταρίδου εμπνεύστηκε και δημιούργησε το «e-aggeion». μια πρωτότυπη διαδικτυακή πλατφόρμα εκμάθησης αγγείου, με μαθητές από όλο τον κόσμο.
Όσοι επιθυμούν να μάθουν περισσότερα για το e-aggeion, δεν έχουν παρά να επικοινωνήσουν με την Ειρήνη Χρυσοβαλάντου Σαχταρίδου μέσω email στο e.aggeion@gmail.com
Η συνέντευξη
- Ο ήχος του αγγείου και τα παραδοσιακά Ποντιακά ακούσματα, παρά το νεαρό της ηλικίας σου, φαίνεται σαν να είναι αποτυπωμένα στο dna σου. Από που πηγάζει όλο αυτό; Τα βιώματα, η βιωματική σχέση, τι ρόλο παίζουν στον «τρόπο» ενός καλλιτέχνη που ασχολείται με τη μουσική παράδοση των προγόνων του;
Είχα την τύχη να γεννηθώ και να μεγαλώσω σε μια οικογένεια όπου η παράδοση, η Ποντιακή γλώσσα, τα τραγούδια, οι χοροί, τα Ποντιακά εδέσματα, τα Ποντιακά μουσικά όργανα, ήταν συνυφασμένα με τον τρόπο ζωής, με την καθημερινότητα μας. Το σπίτι στο χωριό ήταν πάντα γεμάτο με φίλους και συγγενείς και τα μουχαπέτια, τα παρακάθισα, ήταν σε ημερήσια διάταξη.
Ο προπάππος μου, ο λυκοπάππο μ´, ήταν εξαιρετικός λυράρης της εποχής του. Η δε προγιαγιά μου, η λυκογιάγια μ´, ήταν από τις πρώτες παρχαρομάνες και ήταν γνωστή στην περιοχή, για το δυναμισμό της, την πυγμή της. Έτσι λοιπόν, η γιαγιά μου η Σοφία, η Σανξαρίνα, γαλουχήθηκε από τους γονείς της, έγινε και αυτή με τη σειρά της παρχαρομάνα.
Η γιαγιά μου μας μιλούσε πάντα Ποντιακά, από μωρά, όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, ακόμη και όταν ερχόταν η ώρα να κοιμηθούμε, μας νανούριζε τραγουδώντας, με δίστιχα παραδοσιακά από τη γενέτειρα των γονιών της, τη Ματσούκα του Πόντου.
Επειδή όμως η οικογένειά μου δεν είχε αγόρι, είμαστε τρεις αδερφές και εγώ ήμουν η πιο ζωηρή, η πιο ανήσυχη, ξεκίνησα παίζοντας νταούλι. Βλέπετε, κάπου έπρεπε να ξοδέψω την περίσσια ενέργεια που είχα από παιδί, γιατί συνήθως την πλήρωναν οι αδερφές μου…(γέλια).
Αργότερα, άρχισα δειλά-δειλά να γρατζουνάω τη λύρα και να φουσκώνω το αγγείο, το οποίο ήταν και το όργανο το οποίο από μικρή με συγκινούσε, με ενθουσίαζε. Ζήτησα λοιπόν από τον πατέρα μου να μου αγοράσει ένα αγγείο! Όταν του το είπα, γέλασε… Θεωρούσε σχεδόν απίθανο, μια κοπέλα, ένα μικρό κοριτσάκι, να καταφέρει να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις ενός τόσο δύσκολου οργάνου.
«Το αγγείο θέλει πνευμόνια» θυμάμαι μου είπε. Ο μπαμπάς δε μου χάλασε χατίρι και εγώ ξεκίνησα να φυσάω. Στις αρχές ομολογώ ότι οι γείτονες και η οικογένεια μου έκαναν τεράστια υπομονή, με ανεχόντουσαν όταν φυσούσα με τις ώρες για να βγάλω τις πρώτες μου νότες (γέλια).
Ήμουν ερωτευμένη τόσο πολύ με αυτό το όργανο που έλεγα μέσα μου: «Ειρήνη ότι και να γίνει θα τα καταφέρεις! Θα παίξεις αγγείο!».
Σήμερα αρκετά χρόνια μετά, μέσα από τη μελέτη διαπιστώνω διαρκώς, ότι το όργανο αυτό έχει πολλά μυστικά, πολλές δυνατότητες και εγώ διαρκώς θέλω να ανακαλύπτω νέους δρόμους πάνω σε αυτό.
Επομένως άρχισαν σχεδόν όλα αυτοματοποιημένα, αυθόρμητα, να μου «βγαίνουν» στη μουσική, όλες αυτές οι περιγραφές, οι ιστορίες, τα βιώματα από τη γιαγιά μου, τους ηλικιωμένους του χωριού, από το οικογενειακό μου περιβάλλον, από το χωριό μου τον Άγιο Δημήτριο. Όλα αυτά που βίωνα από μικρό κοριτσάκι, το χειμώνα στο πατρικό μας στο χωριό στο Τοψιλάρ´ και το καλοκαίρι στο παρχάρ´ με τη γιαγιά μου.
Περίμενα πως και πως να κλείσουν τα σχολεία για να ανέβω στον παρχάρ´ με τη γιαγιά μου. Πόσο όμορφα ήτανε! Ακόμα έχω τις εικόνες, τη γεύση στο στόμα μου, πως μοσχοβολούσε το χαβίτς που μου ετοίμαζε η γιαγιά μου και πως «σύρκουτον» το τυρομίντζ´, όλα φτιαγμένα με αγνά υλικά.
Όλα τα προαναφερθέντα με έκαναν να αγαπήσω, όλα αυτά που συνθέτουν τον Ποντιακό πολιτισμό, την Ποντιακή παράδοση. Σήμερα προσπαθώ να την υπηρετήσω όσο πιο ταπεινά γίνεται, σύμφωνα με τις αξίες και τα πρότυπα που μεγαλώσαμε στην οικογένεια μας.
- Ποιο είναι το στοιχείο που σε έκανε να επιλέξεις το αγγείο, να το ξεχωρίσεις από τα υπόλοιπα όργανα;
Όπως είπα ξεκίνησα πρώτα με το νταούλι. Στην αρχή το έβλεπα σαν παιχνίδι, στην ηλικία των τρεισήμισι συνοδεύοντας την γιαγιά μου όταν τραγουδούσε. Μπαίνοντας ενεργά μέσα στον σύλλογο του χωριού μου, άρχισα να παίζω συνοδεύοντας τα χορευτικά και τους Μωμόγερους του χωριού μου.
Παρακολούθησα μαθήματα εκμάθησης λύρας στο σύλλογο, όμως ούτε αυτό κατάφερε να με εξιτάρει μουσικά. Όταν λοιπόν εξέφρασα την επιθυμία μου να ασχοληθώ με το αγγείο, ένα κατεξοχήν ανδροκρατούμενο όργανο, το οικείο περιβάλλον μου εξεπλάγην.
Η επιμονή μου και η υπομονή μου όμως τους έκανε να αλλάξουν γνώμη και ο δισταγμός που υπήρχε στην αρχή υποχώρησε και τελικά έγιναν αρωγοί και συμπαραστάτες σε αυτή την επιθυμία μου. Στηρίζοντας με, εμψυχώνοντας με, αποτελώντας τους καλύτερους συνοδοιπόρους στα πρώτα μου βήματα, σε αυτό το υπέροχο μουσικό ταξίδι…
Ο δυναμισμός αυτού του οργάνου, η μοναδικότητα των ηχοχρωμάτων του, είναι κατά την προσωπική μου άποψη, αξεπέραστα. Το αγγείο σε ξεσηκώνει, σε προδιαθέτει να μπεις χωρίς δεύτερη σκέψη στο χορό…
- Το αγγείο σου αποτέλεσε το «διαβατήριο» για να ταξιδέψεις στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, σε Συλλόγους της Διασποράς; Ποια τα συναισθήματα, οι εντυπώσεις σου;
Κάποτε ένας δάσκαλος μου στο σχολείο, μου είχε πει: «Ειρήνη, η μουσική ανοίγει δρόμους, υπηρετώντας την, θα ζήσεις πολύ όμορφα πράγματα». Πόσο δίκιο είχε, σκέφτομαι σήμερα εκ των υστέρων.
Το διαπίστωσα με αυτά τα ταξίδια που μου δόθηκε η ευκαιρία να κάνω στις Η.Π.Α. και στη Γερμανία, όντας καλεσμένη από Συλλόγους τις ομογένειας. Ήταν για μένα εμπειρίες ζωής.
Η αγάπη που εισέπραξα από αυτούς τους ανθρώπους, μερικούς εκ των οποίων θεωρώ οικογένειά μου πλέον, για την ευκαιρία που μου έδωσαν να δω τόσα πράγματα, να ζήσω μοναδικές στιγμές, να γνωρίσω καινούργια μέρη που για πολλούς αποτελούν όνειρο ζωής.
Ένα μεγάλο και ειλικρινές ευχαριστώ λοιπόν σε όλους αυτούς είναι το ελάχιστο που μπορώ να πω! Και φυσικά μια βαθιά υπόκλιση στο μεγαλείο της μουσικής…
- Πως βλέπεις το μέλλον της παραδοσιακής Ποντιακής μουσικής; Η νέα γενιά σήμερα συγκινείται από τέτοια ακούσματα;
Στην Ποντιακή μας παράδοση συμβαίνει το εξής παράδοξο. Η στροφή της νεολαίας μας στη μουσική, στους χορούς , στην εκμάθηση των οργάνων είναι τόσο μεγάλη, που πραγματικά εκπλήσσει ευχάριστα τους πρεσβύτερους. Που βλέπουν ότι η παράδοση μας θα συνεχιστεί και ότι η νέα γενιά συγκινείται με την ιστορία μας και τον πολιτισμό μας.
Πιστεύω ότι γενικότερα σαν λαός και ειδικότερα σαν Ποντιακή ράτσα έχουμε μέλλον, γιατί είναι βαθιά μέσα μας θωρακισμένη, η αγάπη και ο σεβασμός στην τρισχιλιόχρονη και πλέον ιστορία και τα ιδανικά που μας μεταλαμπάδευσαν οι άξιοι πρόγονοι μας, για τους οποίους είμαστε περήφανοι.
Εύχομαι να σταθούμε και εμείς στο ύψος των περιστάσεων και να δικαιώσουμε τις όποιες προσδοκίες…
- Το «μετά σου» πως ονειρεύεσαι να είναι στο χώρο της μουσικής;
Το μόνο που θέλω είναι να μείνω κοντά στη παράδοση, να την υπηρετώ, να μην «παρασυρθώ» από άλλα ακούσματα. Να μην «προδώσω» την παρακαταθήκη που μου έδωσε η οικογένεια μου και οι προγενέστεροι και να κάνω το καλύτερο που μπορώ για την Ποντιακή μουσική και για τη διάδοση της μουσικής μας παράδοσης…
– Διαβάστε επίσης: Υπηρετώντας την Ποντιακή μουσική παράδοση
Δείτε παρακάτω το βιογραφικό video της Ειρήνης Χρυσοβαλάντου Σαχταρίδου. Ένα απόσπασμα που προβλήθηκε κατά τη διάρκεια της επίσημης παρουσίασης της δισκογραφίας «Σεβταλοδαρμένον».