H Σοφία Καζεπίδου ήταν νοικοκυρά στην Πάφρα του Πόντου και είχε μεγαλώσει σ’ ένα χωριό με Έλληνες. Το 1915 οι Τούρκοι άρχισαν τον διωγμό. Ο άντρας της Νικόλας έφυγε στα βουνά, στο αντάρτικο. Τον Απρίλη του 1917 σκοτώθηκε.
Η συγκλονιστική ιστορία της θρυλικής Σοφίας Καζεπίδου
Αρχηγός και «καπετάνισσα»
Η Σοφία Καζεπίδου ζούσε στο χωριό «Ολουχλού» του Καράπουναρ της Πάφρας. Ήταν μια φιλήσυχη νοικοκυρά έως το 1915, τότε που οι ορδές των Τούρκων έγιναν απειλή για τον τόπο της. Από το 1915 βρέθηκε στο βουνό, κοντά στον φυγόστρατο άντρα της, τον Νικόλα, ο οποίος σκοτώθηκε στις 18 Απριλίου του 1917, στη «μάχη της Ματεωμένης Σπηλιάς» του Οτ Καγιά, στο βουνό «Νεπίν».
Μετά τον θάνατο του άντρα της, η Σοφία Καζεπίδου ανέλαβε την εκδίκησή του και για τον σκοπό αυτό δημιούργησε στο βουνό δική της ομάδα από γυναίκες και άντρες.
Οι οποίοι είχαν σκοπό να μπαίνουν στα τουρκικά χωριά και να κάνουν σε βάρος των Τούρκων, αντίποινα, σε ότι έκαναν και αυτοί στους Έλληνες. Δηλαδή πυρπολισμούς χωριών, συλλήψεις, θανατώσεις, φυλακίσεις, εξορίες κ.τ.λ.
Το χωριό της, το «Ολουχλού», ήταν θρησκευόμενο, είχε βγάλει πολλούς ιερείς, που λειτουργούσαν σε χωριά της περιοχής Πάφρας, Σαμψούντας, Γάβζας και Βεζίρ Κιοπρού. Η Σοφία Καζεπίδου είχε μεγαλώσει μέσα στο κλίμα αυτό και είχε γαλουχηθεί με τα νάματα της Χριστιανοσύνης.
Βρέθηκε, άθελά της, μέσα στη λαίλαπα του πολέμου 1915 – 1922
Η Σοφία Καζεπίδου ένιωθε πως δεν τη χωρούσε πλέον ο τόπος που τόσο πολύ αγάπησε, με τους φιλήσυχους και προοδευτικούς του κατοίκους. Για τον λόγο αυτό και πήρε την απόφαση να ακολουθήσει τον άντρα της στα βουνά, όταν αυτός, από ανάγκη, κατέφυγε σε αυτά για προστασία, επειδή ήταν φυγόστρατος.
Από τις πρώτες μέρες που βρέθηκε στο βουνό, η Σοφία Καζεπίδου, έπρεπε και αυτή να ακολουθήσει τη μοίρα των τόσων άλλων Ελλήνων και Ελληνίδων, που για την ίδια αιτία κατέφυγαν στο βουνό.
Κάπως έτσι η βρέθηκε μαχήτρια στα βουνά. Έγινε αρχηγός και «καπετάνισσα», ψάχνοντας εκδίκηση για τον χαμό του άντρα της.
Το τραγικό τέλος
Οι επιζήσαντες Παφραίοι πρόσφυγες, που ήρθαν στην Ελλάδα το 1924, διηγούνται ένα θλιβερό περιστατικό, που συνέβη στην κυρά Σοφία Καζεπίδου, την «καπετάνισσα», όταν πολεμούσε τους Τούρκους στη «μάχη της Γιαλάς», στην τοποθεσία «Τρεις Βρύσες».
Ένα εχθρικό βόλι τη βρήκε στο κεφάλι, ενώ είχε δεμένο στην πλάτη της το δύο χρόνων κοριτσάκι της, την Ιφιγένεια, που την ώρα της μάχης δεν μπορούσε να την αφήσει πουθενά. Όπως, εξάλλου, γινόταν στις περισσότερες περιπτώσεις
Όταν οι γυναίκες έμπαιναν στη μάχη, είχαν δεμένα τα παιδιά τους στην πλάτη τους για περισσότερη ασφάλεια, παρά να τα έχουν δίπλα τους.
Οι Τούρκοι, στις 27 Ιουνίου 1917, αφού εξουδετέρωσαν την άμυνα των ανταρτών, προχώρησαν πιο ψηλά, προς τα λημέρια των ανταρτών, οι οποίοι είχαν στο μεταξύ απομακρυνθεί από την επικίνδυνη περιοχή.
Όταν μετά από δύο μέρες οι Τούρκοι έφυγαν και πήγαν στις έδρες των μονάδων τους, οι αντάρτες πήγαν στον τόπο της μάχης, στις «Τρεις Βρύσες», για να θάψουν τους νεκρούς συμπολεμιστές τους και να περιθάλψουν, αν έβρισκαν, τους τραυματίες.
Εκεί βρήκαν την Σοφία Καζεπίδου νεκρή και το κοριτσάκι της, την Ιφιγένεια, δεμένη ακόμη στην πλάτη της μητέρας της ζωντανή. Δεμένη όπως ήταν, έγλυφε το ματωμένο κεφάλι της μητέρας της, από ανθρώπινο ένστικτο για επιβίωση.
Με το αίμα της μητέρας της, η Ιφιγένεια, επέζησε αυτές τις δύο μέρες
Την Ιφιγένεια υιοθέτησε ένα αντρόγυνο ανταρτών, που δεν είχε παιδιά. Ήρθαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν, αρχικά στο χωριό Νυμφόπετρα Λαγκαδά και στη συνέχεια στην Κάτω Τούμπα της Θεσσαλονίκης.