«Ρίζα μ’» με αποκαλούσαν οι παππούδες μου και ακόμα και σήμερα αναρωτιέμαι τι ερμηνεία θα μπορούσε κανείς να δώσει σε αυτήν τη λέξη – έκφραση. Η ρίζα είναι η αρχή ενός φυτού. Από εκεί φυτρώνει, εκεί στερεώνεται, από εκεί θρέφεται. Χάρη στη ρίζα βλασταίνει και βγάζει καρπό και μεγαλώνει.
Άρα η ρίζα είναι η αρχή από όπου όλα ξεκινούν. Οι πρόγονοι, θα υπαγόρευε η λογική…
Ερμηνεία
Κι όμως, οι Πόντιοι πρόγονοι «ρίζα» εννοούσαν και εννοούν τους απογόνους τους και διαπιστώνει κανείς σήμερα τη σοφία που περιβάλλει αυτήν την ιδιωματική έκφραση της Ποντιακής διαλέκτου. Ειδικά εν μέσω μιας εποχής που χαρακτηρίζεται από όλο και περισσότερο φθίνουσες κοινωνικές αξίες.
Οι ρίζες μας
Οι οικογένειες και οι κοινωνίες «σπέρνουν» τους απογόνους και το μέλλον τους. Η σπορά δημιουργεί «ρίζες». Οι ρίζες αυτές, οι απόγονοι μιας σποράς, θα φυτρώσουν και θα στεριώσουν ανάλογα με την περιποίηση, την τροφή, τον καιρό, τον τόπο, τις συνθήκες…
Και όλα αυτά που η ρίζα έλαβε από τον περίγυρό της. Τη φροντίδα ή την αδιαφορία, την τροφή ή τη στέρηση, το χάδι ή την αποστροφή, το χώμα που την κρατά ή τη διώχνει, τις λιακάδες και τις καταιγίδες που την έλουσαν. Θα τα αποτυπώσει στον βλαστό και στον καρπό της.
Κι αν ετούτη έλαβε αγάπη και τροφή, αν το χώμα της ήταν αφράτο και γόνιμο, αν ο καιρός το επέτρεψε… η ρίζα θα στέριωσε βαθιά. Θα άπλωσε και θα ήταν αδύνατον να την απομακρύνεις… και θα ετοίμαζε καρπό πλούσιο για την επόμενη σπορά.
Μα αν αυτή μισήθηκε, αποδιώχθηκε, στερήθηκε. Και αν το χώμα της ήταν στέρφο και αν οι καιροί την ξέπλυναν, η ρίζα θα έμεινε γυμνή και εκτεθειμένη και ασταθής. Και καρπό πτωχό θα έκανε, αν θα έκανε. Και επόμενη σπορά ίσως δεν θα εξασφάλιζε.
Οι ρίζες μας κρατούν μέσα τους σφιχτά όλη την πορεία μας από το παρελθόν και είναι οι ίδιες το μέλλον μας…
Τώρα που κατάλαβα «ρίζα μ’» τι θα πει, αναρωτιέμαι… αυτής της κοινωνίας οι ρίζες τι καρπό θα σπείρουν;