Σε πολλά ορεινά χωριά του Πόντου, όπου τα τρόφιμα ήταν άφθονα, δεν υπήρχε τίποτα το παράξενο, εκτός από τα σμήνη των μελισσών που ήταν πολλά. Εκεί φυτρώνει η «Ποντιακή Αζαλέα» και το «ροδόδεντρο». Από των οποίων τα λουλούδια οι μέλισσες παράγουν αυτό το μεθυστικό μέλι.
Οι τοξικές ουσίες αυτού του μελιού…
Ζαντόν Μέλ – Παλαλόν Μέλ
Το «μαινόμενον μέλι» ή «ζαντόν μελ’» ή «παλαλόν μελ’», είναι το μέλι που περιγράφει ο Ξενοφώντας στην «Κύρου Ανάβαση». Και όσοι από τους στρατιώτες, γράφει ο Ξενοφών, έτρωγαν από αυτό το μέλι, έχαναν τα λογικά τους. Έκαναν εμετό, τους έπιανε διάρροια και κανείς δεν μπορούσε να σταθεί όρθιος στα πόδια του.
Όσοι όμως είχαν φάει λίγη ποσότητα, έμοιαζαν με μεθυσμένους. Ενώ από όσους είχαν φάει πολύ, άλλοι έμοιαζαν με τρελούς και άλλοι με πεθαμένους. Ήταν πεσμένοι καταγής τόσο πολύ, που νόμιζες πως είχε γίνει καταστροφή στο στράτευμα.
Την επόμενη μέρα όμως, αποδείχτηκε πως δεν είχε πεθάνει κανείς. Ταυτόχρονα έρχονταν στα συγκαλά τους. Την τρίτη ημέρα και την τέταρτη σηκώνονταν σαν να είχαν πάρει προηγούμενα κανένα δυνατό φάρμακο.
Ποντιακή Αζαλέα
Σε πολλά ορεινά χωριά του Πόντου, όπου τα τρόφιμα ήταν άφθονα, δεν υπήρχε τίποτα το παράξενο, εκτός από τα σμήνη των μελισσών που ήταν πολλά. Οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι τα χωριά τούτα είναι αυτά που βρίσκονται στην κοιλάδα του ποταμιού της Ματσούκας. Τα λεγόμενα με ένα όνομα «Χαψίν» ή «Χαψίκιοι».
Εκεί φυτρώνει η «Ποντιακή Αζαλέα» και το «ροδόδεντρο». Από των οποίων τα λουλούδια οι μέλισσες παράγουν αυτό το μεθυστικό μέλι. Πρόκειται για μεγάλους θάμνους και ως φυτά είναι ξυλώδη, δικοτυλήδονα και ομοπέταλα.
Να σημειωθεί πως τις ιδιότητες αυτές έχουν τα συγκεκριμένα φυτά μόνο σε αυτή την περιοχή του Πόντου. Ενώ το μεθυστικό μέλι παράγεται ακόμα και σήμερα, με τις ίδιες ακριβώς ιδιότητες.
Tα ζώα δεν τρώνε από τα άνθη της «Ποντιακής Αζαλέας», γιατί είναι δηλητηριώδη
Οι ντόπιοι ξεχωρίζουν την τοξικότητα του, από την αίσθηση ενός τσιμπήματος, όταν βάζουν το μέλι πάνω στη παλάμη τους. Την άνοιξη μάλιστα το δίνουν σε πολύ μικρές ποσότητες στα ζώα τους, ως τονωτικό.
Μαινόμενον μέλι
Ο Πόντιος ιστορικός Στράβων το ονόμαζε «μαινόμενον μέλι». Οι Έλληνες Πόντιοι, ως τον ξεριζωμό τους το 1922-1924, το έλεγαν «παλαλόν μέλ’», «ζαντόν μελ‘» (παλαβό μέλι) και οι Τούρκοι «ντελί μπαλ» (τρελό μέλι). Ενώ όλοι βεβαίωναν ότι όταν το έτρωγαν ωμό, τους μεθούσε.
«Τα μελεσσίδα ντ’ εβόσκουσαν το τσιφίν, εποίν’ναν παλαλόν μέλ’ και όντες έτρωγαν ατο ανθρώπ’, εζαλίουνταν».
Το συγκεκριμένο μέλι περιγράφουν και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς, όπως ο Αριστοτέλης στο έργο του «Περί θαυμασίων ακουσμάτων»:
«Ἐν Τραπεζοῦντι τῇ ἐν τῷ Πόντῳ γίνεται τὸ ἀπὸ τῆς πύξου μέλι βαρύοσμον· καί φασι τοῦτο τοὺς μὲν ὑγιαίνοντας ἐξιστάναι, τοὺς δ’ ἐπιλήπτους καὶ τελέως ἀπαλλάττειν».
Χρήσιμες ιδιότητες
Η χρήση του συγκεκριμένου μελιού σε μικρές ποσότητες είναι τονωτική και θεραπευτική. Ενώ θεωρείται ακόμα και ναρκωτική. Ακόμα και σήμερα το χρησιμοποιούν για τη διαχείριση του διαβήτη, επειδή μειώνει την γλυκόζη στο αίμα.
Η λαϊκή ιατρική το χρησιμοποιούσε για τη θεραπεία των ελκών στομάχου και γαστρεντερικών διαταραχών. Η σύγχρονη έρευνα έχει αποδείξει ότι η λελογισμένη χρήση του ρίχνει την υπέρταση, ειδικά αν συνδυαστεί με τον χυμό κάποιων λαχανικών.
Αντίδοτο των Ποντίων
Πλέον οι επιστήμονες γνωρίζουν με ακρίβεια τις τοξικές ουσίες αυτού του μελιού. Πρόκειται για τις τοξίνες «ακετυλική ανδρομεδόλη» και η «ροδοτοξίνη». Οι οποίες προέρχονται από το νέκταρ των δυο φυτών (της αζαλέας και του ροδόδεντρου).
Οι κάτοικοι του Πόντου, που γνώριζαν το αντίδοτο για να εξουδετερώνουν τη δράση από το «παλαλόν μέλ’», έτρωγαν ταυτόχρονα κρεμμύδι ή το άφηναν για έναν χρόνο ώστε να ζαχαρώσει και να χάσει τις δηλητηριώδεις ιδιότητες του.
Ως αντίδοτο στα ζώα χρησιμοποιούσαν το «χαψοζώμ’». Τον ζωμό δηλαδή από παστά ψάρια, ο οποίος προκαλούσε δίψα στα ζώα. Έτσι έπιναν μεγάλες ποσότητες νερού και βοηθούσε στην αραίωση και απομάκρυνση της τοξικής ουσίας.
Χημικό όπλο
Υπάρχουν και κάποιες ιστορικές μαρτυρίες όπου το συγκεκριμένο μέλι χρησιμοποιήθηκε σαν «χημικό όπλο».
Το 946 μ.Χ. πέντε χιλιάδες Ρώσοι σφαγιάστηκαν από την Όλγα του Κιέβου, όταν αυτοί κατανάλωσαν μεγάλες ποσότητες μελιού και έπεσαν στο έδαφος. Το μέλι τους το είχαν στείλει οι σύμμαχοί τους. Στην ίδια περιοχή ο Ρωσικός στρατός έσφαξε το 1489 δέκα χιλιάδες Τατάρους. Οι οποίοι είχαν φάει από αυτό το μέλι, που οι Ρώσοι άφησαν επίτηδες στο εγκαταλειμμένο στρατόπεδο τους.
Διαβάστε επίσης: Ποντιακά γιατροσόφια
Με πληροφορίες από το Schooltime.gr