Οι παραπάνω λιγοστές και ίσως «αδιάφορες» πέτρες, είναι τα απομεινάρια ενός πολύ λαμπρού αρχαίου πολιτισμού, στην Αρκαδία. Τα απομεινάρια από την Τραπεζούντα της Αρκαδίας.
Μιας από της ισχυρότερες και αρχαιότερες πόλεις στην Ελλάδα, που ανάθρεψε μερικούς από τους πρώτους μετέπειτα κατοίκους του Πόντου
Η Αρχαία Τραπεζούντα
Η Τραπεζούντα ήταν αρχαία πόλη της Παρρασίας, περιοχής της Αρχαίας Αρκαδίας. Βρισκόταν στο λεκανοπέδιο της Μεγαλόπολης, στην αριστερή όχθη του ποταμού Αλφειού και στους ανατολικούς πρόποδες του Λυκαίου όρους. Εκεί όπου σήμερα βρίσκονται τα χωριά Κυπαρίσσια και Μαυριά.
Ο Παυσανίας στα «Αρκαδικά» του, αναφέρει:
«Αφού διαβούμε τον ποταμό Αλφειό φθάνουμε στη χώρα η οποία ονομάζεται Τραπεζουντία, όπου υπάρχουν τα ερείπια της Τραπεζούντος. Από την Τραπεζούντα, όταν κατεβούμε πάλι αριστερά προς τον Αλφειό, όχι μακριά από τον ποταμό, συναντούμε την τοποθεσία που λέγεται Βάθος…».
Τα εδάφη της Παρρασίας, είχαν ως κέντρο τους τη Λυκόσουρα και περιλάμβαναν και άλλες αρχαίες πόλεις όπως: την Τραπεζούντα, την Βασιλίς, την Θωκνία, την Θεισόα, την Φιγάλεια, την Αλιφείρα, την Βρένθη και το Παλαιόκαστρο.
Σύμφωνα με τον Παυσανία το όνομα της το πήρε από τον «Τραπεζούς» έναν από τους 50 γιους του Λυκάονα
Όταν ο Επαμεινώνδας (371 π.χ.) από την Θήβα ίδρυσε την Μεγάλη Πόλη (Μεγαλόπολη) και την εποίκισε με κατοίκους άλλων Αρκαδικών πόλεων, οι κάτοικοι της Αρχαίας Τραπεζούντας αρνήθηκαν να συμβιβαστούν με την απόφαση για εγκατάσταση τους στη νεοϊδρυθείσα πόλη. Έτσι, όσοι επέζησαν από τον θυμό των Αρκάδων, αναγκάστηκαν να αναχωρήσουν με πλοία στην Τραπεζούντα του Εύξεινου Πόντου. Όπου έγιναν δεκτοί από τους κατοίκους της πρωτεύουσας της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας.
Αναφέρει επίσης χαρακτηριστικά ο Παυσανίας στα «Αρκαδικά» του:
«Και άλλοι Αρκάδες δεν παραμέλησαν την κοινή υπόθεση και συναθροίζονταν με βιασύνη στην Μεγαλόπολη. Οι μόνοι από τους Αρκάδες που άλλαξαν γνώμη ήταν οι Λυκοσουρείς, οι Λυκαιάτες, οι Τρικολωνείς και οι Τραπεζούντιοι, διότι δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν τις αρχαίες πόλεις των. Μερικοί από αυτούς υποχρεώθηκαν χωρίς την θέλησή των και με εξαναγκασμό να μετακομίσουν στην Μεγαλόπολη».
Ο Fallmerayer για την Αρκαδική Τραπεζούντα
Ένας από τους μεγαλύτερους μελετητές της ιστορίας της Ποντιακής Αυτοκρατορίας, ο J.K. Fallmerayer, αναφέρει:
«Οι πρώτοι κάτοικοι της Αρκαδικής Τραπεζούντας ήταν αναμφίβολα μια αποικία που προήλθε από την ομώνυμη Κολχική πόλη. Αυτή η Αρκαδική Τραπεζούντα είχε διατηρήσει με αξιοθαύμαστο τρόπο την ανάμνηση και την αφοσίωσή της στην αρχική πατρίδα, μέχρι την καταστροφή της νέας της πατρίδας.
Είναι ενδεικτική η περίπτωση του Θηβαίου στρατηγού Επαμεινώνδα που, στοχεύοντας στο σπάσιμο της δύναμης και της κυριαρχίας των Σπαρτιατών στην Πελοπόννησο, προσπάθησε να πείσει τους Αρκάδες να αποδεχτούν ένα νέο πολιτικό σύστημα. Που για να πετύχει θα έπρεπε όλες οι σκόρπιες φυλές εκείνου του λαού των Άλπεων να ενωθούν και με την εκ νέου οικοδόμηση της Μεγαλόπολης, να θεμελιώσουν μια αντι-Σπαρτιατική πολιτεία.
Έτσι, οι κάτοικοι των 34 κωμοπόλεων, χωριών και οικισμών της Αρκαδίας έπρεπε να εγκαταλείψουν τις κατοικίες τους και να εγκατασταθούν μέσα στα τείχη της νέας πρωτεύουσας. Πολλοί ήταν εκείνοι που εκδήλωσαν την απροθυμία να συμμορφωθούν σε εκείνη την παραγγελία.
Κυρίως όμως οι Τραπεζούντιοι ήταν εκείνοι που δεν μπορούσε κανείς, ούτε με τη βία των όπλων, να τους πείσει να ανακατωθούν στην ίδια πόλη με τους υπόλοιπους Αρκάδες.
Και όταν καταστράφηκε η έδρα της παλιάς αρχικής τους μετεγκατάστασης, αυτοί προτίμησαν να εγκαταλείψουν ολότελα την Αρκαδία και έπλευσαν πίσω στην παλιά τους πατρίδα, την Τραπεζούντα στον Πόντο. Όπου βρήκαν πρόθυμη υποδοχή από τους κατοίκους της κοινής πατρίδας, που τους δέχτηκαν σαν συμπατριώτες και τοπώνυμους συγγενείς».
Γαβράδες – Σταφανόπουλοι
Αν και οι δεσμοί των περιοχών με το πέρασμα των αιώνων έσβησαν, τα γεγονότα που συγκλόνισαν τη μοίρα του Ελληνισμού, έφεραν τους κατοίκους τους ξανά σε επαφή, με δραματικό πάλι τρόπο.
Η κατάλυση της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας δημιούργησε κύμα φυγάδων προς τις ακόμη ελεύθερες Ελληνικές περιοχές. Έτσι, επιφανείς οικογένειες του Πόντου μετακινήθηκαν προς την Πελοπόννησο.
Μεταξύ αυτών υπήρξαν και μέλη της φημισμένης οικογένειας των Γαβράδων, η παρουσία των οποίων σφράγισε από τον 11ο αιώνα την αυτόνομη πορεία του Πόντου.
Η άλλη μεγάλη οικογένεια της Πελοποννήσου που κατάγεται από τον Πόντο είναι αυτή των Στεφανόπουλων
Οι Στεφανόπουλοι υπήρξαν απόγονοι του μοναδικού διασωθέντος γιου του τελευταίου αυτοκράτορα του Πόντου, Δαυίδ Κομνηνού. Ο Στέφανος Κομνηνός υπήρξε ο γεννήτορας της μεγάλης οικογένειας των Στεφανόπουλων. Των οποίων κλάδοι υπάρχουν στη Μάνη, την Αρκαδία, την Αχαΐα την Ηλεία, ενώ ένας κλάδος μετέβη αργότερα από το Οίτυλο στην Κορσική.
Λύκαιο όρος
Το Λύκαιο όρος βρίσκεται στα σύνορα των νομών Αρκαδίας και Μεσσηνίας, κοντά στη Μεγαλόπολη και δεσπόζει με τον όγκο του στη δυτική πλευρά του λεκανοπέδιου της. Αρχίζει από την αριστερή όχθη του Αλφειού ποταμού και φτάνει σχεδόν κοντά στα παράλια του κόλπου της Κυπαρισσίας.
Οι ντόπιοι το αποκαλούν και Διαφόρτι δηλαδή «πέρασμα του Διός». Μερικοί Αρκάδες το ονομάζουν και «Όλυμπο», άλλοι «Ιερή κορυφή»
O πολιτισμός του Λυκαίου και της αρχαίας Παρασσίας χάνεται στους προϊστορικούς χρόνους, όπου ο μύθος συμπλέκεται με την ιστορία. Σε κάθε περίπτωση όμως το βουνό είναι στενά δεμένο με την ιστορία της Αρκαδίας.
Το Λύκαιο με την αρχαία πόλη Λυκόσουρα και τις άλλες μικρότερες Αρκαδικές πόλεις (όπως η Τραπεζούντα και η Βασιλίς) ήταν το λίκνο των αρχαίων Αρκάδων βασιλέων και του Αρκαδικού πολιτισμού, από τα προϊστορικά χρόνια.